Μία μερίδα κριτήρια με απ’ όλα (15/2/2019)

Οι λαϊκές εκφράσεις της καθημερινότητας προδίδουν, ακόμα και χωρίς πρόθεση αρνητικής κριτικής, τον χαρακτήρα του λαού που χρησιμοποιεί αυτήν την γλώσσα.

Θα μπορούσε να είναι χρήσιμη μία μελέτη γι αυτό το θέμα. Δηλαδή, πως ιχνογραφείται ο χαρακτήρας του λαού που χρησιμοποιεί καθημερινά ορισμένες εκφράσεις και το πως και γιατί υποτίθεται ότι αυτές προέκυψαν.

Είναι φανερό, χωρίς ίχνος κακοβουλίας, αντίθετα, με μία διάθεση ελαφριά και φιλική, να ειπωθεί ότι ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό της δημιουργικότητας και της γενικής δραστηριότητας των Νεοελλήνων, είναι η εν πολλοίς αστοχία, ως προς το αποτέλεσμα και τις προσπάθειες, ανεξάρτητα της σοβαρότητας των προθέσεων, του κόπου, των εξόδων και γενικά των ενεργειών που καταβάλλονται, ακόμη και για επιθυμητούς, αναγκαίους ή απαραίτητους στόχους.

Η αποτελεσματικότητα διέπεται από τέσσερις αρχές και τα αντίστοιχα κριτήριά τους ανεξάρτητα από τον στόχο και τα μέσα που χρησιμοποιούνται. Τα καλύτερα σχέδια και προγράμματα, στην πραγματικότητα μπορεί και όνειρα για την κοινωνία, θα αποτύχουν μαθηματικά αν δεν πληρούν τις αρχές και τα κριτήριά τους. Επίσης και την μέθοδο δράσης που απαιτεί κάθε απόπειρα πραγμάτωσης μιας ιδέας ή σκέψης. Αποκαλούμε «κτιστό» κάθε τι που δεν παράγεται από την φύση αυτόματα. Στα κτιστά ανήκουν όσα παράγει ο άνθρωπος με πρόθεση. Πράγμα που οφείλεται στο ότι ο άνθρωπος διαθέτει ελευθερία βούλησης και ως εκ τούτου θα πρέπει να ελέγχει τη δράση του. Οι αρχές της αποτελεσματικότητας είναι τέσσερις και έχουν ως εξής: πρώτη η αρχή και το κριτήριο της φυσικής πιστότητας. Το κριτήριο αυτό αφορά στα μέσα με τα οποία κτίζεται το υπό δόμηση έργο, σχέδιο, σύστημα, οργάνωση κλπ. Δηλαδή, το πώς και κατά πόσο αυτές οι διαδικασίες δεν παραβιάζουν φυσικές αρχές ούτε υιοθετούν παραδοχές αφύσικες. Για παράδειγμα, ως προς τις παραδοχές πρέπει να ισχύει η αλήθεια, η ειλικρίνεια κι η αξιοπιστία. Και ως προς τα φαινόμενα, η βεβαιότητα και η ασφάλεια, όπως πείθει η φύση. Επόμενο κριτήριο αφορά στην απλότητα όπως αυτή φυσικά εκφράζεται. Όπως είναι κατανοητό, η έννοια της απλότητας είναι σχετική και υποκειμενική. Και αφορά κυρίως στον πολιτισμό που επικρατεί και στην οικονομία. Η αρχή και το κριτήριο της φυσικής απλότητας. Αφορά στο αυθεντικό, στο κατά έναν ορισμένο τρόπο, στην μοναδικότητα, στο σαφές και ειλικρινές. Το αντίθετο της απλότητας είναι το μικτό, το ασαφές, το αμφίβολο, το πολλαπλό, το αντίγραφο κλπ. Στο κοινωνικό πεδίο περιλαμβάνονται οι έξεις του βίου, δηλαδή οι τρόποι και οι συνήθειες της ζωής, η διαύγεια της σκέψης, το ακραιφνές, δηλαδή το ακέραιο, το αμιγές, το καθαρό, το άθικτο, το αβλαβές, το ολόκληρο. Εμείς, σαν Έλληνες, θα μπορούσαμε άνετα να λέμε το Δωρικό. Τρίτος παράγων είναι η αρχή και το κριτήριο των λειτουργικών αναλογιών και ομολογιών. Κάθε δομή βεβαιώνεται από την λειτουργία της. Δηλαδή, πώς εκπληρώνει το έργο για το οποίο κτίστηκε. Το αν και πώς η δομή αυτή δουλεύει με αυτόν τον τρόπο και κάτω από ποιες συνθήκες. Αναλογία σημαίνει συμφωνία και αν είναι πολλά τα στοιχεία ομοφωνία, συναίνεση παραδοχών, δηλαδή, ότι δεν μπορούν να περιλαμβάνονται στοιχεία ή όροι ασύμφωνα ως προς την φυσική τάξη. Για παράδειγμα, σε θέματα κοινωνικά, δεν μπορεί να υπάρχει παραδοχή ότι κάποιοι έχουν περισσότερα δικαιώματα ή ότι κάποιοι εκ καταγωγής ή φυλής ή σπουδής κλπ είναι ανώτεροι από τους άλλους. Η αναλογία αφορά στην ομοιότητα, στη σχέση και την ισότητα των λόγων. Ισχύει δηλαδή, μια φυσικά αναλογική αρμονία. Το γεγονός αυτό προσθέτει στην εξέταση της αναλογικότητας υπολογισμούς, λεπτομερή εξέταση, διαυγείς θεωρήσεις και συγκεφαλαίωση. Επίσης περιλαμβάνεται η επιμελής ανασκόπηση όλων των δεδομένων και μεγάλη προσοχή και περίσκεψη. Τέλος, η τέταρτη αρχή και το αντίστοιχο κριτήριό της:  αυτή είναι η φυσική λειτουργικότητα του προτύπου. Αυτό σημαίνει ότι η λειτουργικότητα του κτιστού σέβεται την φυσική τάξη και τους φυσικούς νόμους όπως επαληθεύονται από την εμπειρία. Για παράδειγμα δε θα ήταν σεβαστή η παραδοχή κατά την οποία προκειμένου να λειτουργήσει το κτιστό  ο άνθρωπος θα έπρεπε να τρώει μία φορά την ημέρα και να κοιμάται τρεις ώρες.

Μετά την απλή και γενική απαρίθμηση των αρχών και των κριτηρίων που εγγυώνται το θετικό αποτέλεσμα μιας προσπάθειας ή προδικάζουν, σε αντίθετη περίπτωση, την αστοχία ή αποτυχία, θα πρέπει να σημειωθεί ο τρόπος, δηλαδή η μέθοδος, που οργανώνει μία προσπάθεια δόμησης και αναμένεται ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα. Η μέθοδος είναι μια ιεραρχημένη σειρά δράσης που μοιάζει πάρα πολύ με αλγόριθμο, δηλαδή, έναν ορισμένο αριθμό διαδοχικών βημάτων δράσης, με βάση ορισμένους κανόνες. Οι διαδικασίες που συναπαρτίζουν την μέθοδο ακολουθούν την εξής σειρά: σε πρώτο και κινητήριο λόγο βρίσκονται οι προθέσεις και στη συνέχεια καταρτίζεται το πρόγραμμα το οποίο απαραιτήτως πρέπει να περιέχει τον σκοπό και τους επιδιωκόμενους στόχους. Είναι προφανές ότι ο σκοπός και οι στόχοι πρέπει να περιγράφονται με ειλικρίνεια έτσι ώστε να υπάρχει μέριμνα για τις συνέπειες της δράσης του κτισίματος και να το ασφαλίζουν από όσες είναι ανεπιθύμητες. Το επόμενο βήμα αφορά στον σχεδιασμό. Αυτός είναι ίσως το πιο εξειδικευμένο στάδιο της μεθόδου, αφού αφορά τόσο στη δομή όσο και στην λειτουργία. Άλλα θέματα του σχεδιασμού εξίσου σπουδαία αφορούν στην μορφή του, στο οικονομικό κόστος δόμησης και λειτουργίας, στους μηχανισμούς ελέγχου, στις ποιότητές τους δηλαδή, στην ευκαμψία, ή όχι, και σε ποια σημεία πρέπει να είναι εύκαμπτα. Είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς ότι απαιτείται μεγάλη εξειδίκευση και χρόνος εργασίας προκειμένου να συλλεχθούν τα απαραίτητα δεδομένα και οι πληροφορίες, η επεξεργασία τους και η προσαρμογή τους στο συγκεκριμένο σχέδιο. Άλλος παράγοντας είναι η συνεχής σύγκριση με το πρότυπο όπως αυτό περιγράφεται στο πρόγραμμα. Ο σχεδιασμός επίσης περιλαμβάνει την περιγραφή και την έκταση της οργάνωσης της κατασκευής, την ευκρίνεια των οδηγιών, τους χρόνους που απαιτούνται για την εκτέλεση των επιμέρους εργασιών αλλά και του όλου έργου. Συνήθως με την ολοκλήρωση του σχεδιασμού γίνεται από τον παραγωγό είτε είναι το κράτος είτε είναι ιδιώτης, η επανεκτίμηση όλων των μέχρις στιγμής δεδομένων και έτσι δημιουργούμε τον έλεγχο. Ο έλεγχος είναι μια ανοιχτή διαδικασία που εξασφαλίζει την δυναμική ισορροπία της κατασκευής του κτιστού και την ομοιόσταση σε σχέση με το αναμενόμενο αποτέλεσμα. Είναι στην ουσία μια πολυεπίπεδη ρύθμιση. Ενώ ο ίδιος ο έλεγχος είναι μια ανοιχτή διαδικασία, όπως ήδη αναφέρθηκε, η ρύθμιση είναι μια κλειστή διαδικασία και εξασφαλίζει την ανάπτυξη, αν αυτή υπάρχει στο πρόγραμμα, την λειτουργικότητα, αν αυτή προβλέπεται, και την αυτονομία του ή τις εξαρτήσεις. Τέλος, έχουμε το στάδιο της εκτέλεσης του έργου κατά το οποίο, αν υπάρχουν δεδομένα πρωτόκολλα ακολουθούνται, η αυτοσχεδιάζουμε κατά περίπτωση. Είναι φανερό ότι το βήμα της εκτέλεσης είναι το πιο πρόσφορο σε αυθαιρεσίες για τις οποίες ο υπεύθυνος της εκτέλεσης μπορεί να επικαλεστεί οιαδήποτε δικαιολογία αλλά πάντα μέσα στα πλαίσια του ορθολογισμού.

Όπως είναι γνωστό στα ιεραρχημένα πεδία ενός συστήματος κάθε πεδίο έχει τους νόμους του και όλους τους νόμους των προηγουμένων. Έτσι η πρόθεση παίζει θεμελιακό ρόλο για κάθε χτιστό και όσο αναπτύσσεται η κατασκευή, μειώνεται η ευθύνη για το τελικό αποτέλεσμα στα μετά την πρόθεση επίπεδα. Ένα κατανοητό παράδειγμα είναι το ότι δεν μπορεί να αποδοθεί ευθύνη στους βαφείς (τους μπογιατζήδες δηλαδή) για την κατάρρευση ενός κτηρίου.

Για όσους έχουν «σώας τας φρένας» δεν είναι απορίας άξιο το γεγονός ότι οι Νεοέλληνες δεν έχουν καταφέρει να στήσουν ούτε ένα ολίγον αξιόπιστο κράτος. Οι λόγοι που αυτό συνέβει είναι πολλοί και διάφοροι και δεν αφορούν σε αυτό το σημείωμα. Αντί του αξιόπιστου κράτους δημιουργήθηκε ένα παρακράτος από την εποχή που συστάθηκε, τον 19^ο αιώνα, η Ελληνική Πολιτεία.  Αυτό το παρακράτος εξειδικεύτηκε έτσι ώστε κάθε ξεχωριστή εξουσία, οι λεγόμενοι Θεσμοί, έχουν σήμερα την παρακρατική ή καλύτερα παραθεσμική οργάνωσή τους, η οποία αναπαράγεται, στερεώνεται, εκπαιδεύεται, τεχνολογικά εξελίσσεται κοκ. Ο μεγάλος αποστάτης στο πνεύμα της Νέας Τάξης το βάφτισε με νέο όνομα, ως «τα διαπλεκόμενα», με τον ίδιο τρόπο που ο εργαζόμενος έγινε απασχολούμενος και ο πολίτης καταναλωτής. Αφού οι προθέσεις των Νεοελλήνων είναι κατά κανόνα ιδιοτελείς, δηλαδή το βόλεμα, η πάρτη μας, το πρόγραμμα συγκροτείται κατά το συμφέρον, ο σχεδιασμός γίνεται στα κουτουρού, ή στην καλύτερη περίπτωση στο γόνατο, ο έλεγχος διέπεται από την αρχή δεν βαριέσαι ή μακρυά από τον κ..ο μας, η εκτέλεση γίνεται σύμφωνα με την μέθοδο άρπα κόλλα ή στην καλή περίπτωση τσάτρα-πάτρα, τέλος, επισημαίνουμε ότι η ποιότητα όλων των εργασιών υπακούει στην Τουρκική προδιαγραφή, όχι κατά DIN, αλλά κατά τσαπατσούλ.