Μια απόπειρα ερμηνείας της έννοιας του συστήματος σαν νοούμενο, δρώμενο και φαινόμενο
Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η οργάνωση και ο επαναπροσδιορισμός των εννοιών για μια συστηματική θεώρηση των πραγμάτων. Κίνητρο σε αυτήν την προσπάθεια είναι η βεβαιότητα ότι ο δυτικός τρόπος μηχανιστικής αναπαραγωγής πολιτισμού και η ηλεκτρονική παγκοσμιοποίησή του, έχουν φέρει το σημερινό άνθρωπο σε ένα σημείο οριακό. Η κρισιμότητα οφείλεται στο ότι επιβάλλεται βίαια και γραμμικά μια πολύ δύσκολα αναστρέψιμη κατεύθυνση. H βιαιότητα των μέσων, η εξάπλωση του δυτικού τρόπου και η κυριαρχική ισχύς των εξουσιαστικών μειοψηφιών κάνουν ανέφικτες, αν όχι αδύνατες, τις όποιες προσπάθειες ανάδρασης και επαναπροσδιορισμού των κατευθύνσεων και των ταχυτήτων.
…………………………………………………………
Η συναθροιστική αντίληψη προκύπτει από τη γεμάτη άγνοια, φόβο και επιθυμία ορμή, μιας διάνοιας οργανωμένης αποσπασματικά, μεριστικά και υπολογιστικά, χωρίς κριτικές συζεύξεις. Ο στόχος μιας τέτοιας διανοητικής προσπάθειας είναι να ταξινομήσει τις εμπειρίες της και να τις εντάξει σε ένα σύστημα που έχει ως στόχο την προσωπική κυριαρχία και την ειδική, κατά το συμφέρον, ωφέλεια. Αυτή η μονοδιάστατη, γραμμική και εμπρόθετα υπολογιστική ορμή, διαλύει στερητικά τη συνολική συνειδητότητα και κατακερματίζει το όλο, βιάζοντας την φυσική τάξη.
Ο μηχανιστικός πολιτισμός της υλικής και ενεργειακής συσσώρευσης και κατανάλωσης, προϊόν του ωφελιμισμού, έφερε τη γαιόσφαιρα και την ατμόσφαιρα στο χείλος της καταστροφής. Με όμοια άφρονα τρόπο, η ηλεκτρονική παγκοσμιοποίηση της λεγόμενης "πληροφοριακής" εποχής, προϊόν και αυτή του ίδιου ωφελιμισμού και της παρανοϊκής κυριαρχίας, τείνει να καταστρέψει την ανθρώπινη νοόσφαιρα.
Οι κυριαρχικές ομάδες επιβάλλουν ρυθμίσεις συναθροιστικού χαρακτήρα πάνω σε συνολικά σχήματα, για όλες τις κοινωνικές και ατομικές ανάγκες και δραστηριότητες. Αυτή η παγκοσμιοποίηση δεν είναι παρά η επιβολή ενός εξωφυσικού προτύπου, γιατί βασίζεται στην ομοιομορφία, στην κατάργηση της ετερογενούς ποικιλίας, στην εγκαθίδρυση της μονοτροπικής εξάρτησης, στην κατάργηση της διαλεκτικής σκέψης και διάδρασης και στην επιβολή τελεστικής μορφής επικοινωνίας με εντολείς τα κέντρα εξουσίας. Αυτού του τύπου η οργάνωση θα προκαλεί συνεχώς στο μέλλον κρίσεις και αδιέξοδα σε όλον τον πλανήτη, που θα εμφανίζονται στις λειτουργικές συζεύξεις των κοινωνικών στοιχείων και θα προκαλούν ακόμη και ριζικές ή καταστροφικές αλλαγές στη δομή τους. Ο μηχανιστικός "κλωνισμός" θα επηρεάσει όλες τις συζεύξεις, είτε στο κοινωνικό είτε στο ατομικά βιολογικό πεδίο. Τα πάντα, υλικά και πνευματικά έργα, θα είναι προϊόντα κλωνισμού και όχι της δημιουργικότητας.
Κέα, 2002.
Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η οργάνωση και ο επαναπροσδιορισμός των εννοιών για μια συστηματική θεώρηση των πραγμάτων. Κίνητρο σε αυτήν την προσπάθεια είναι η βεβαιότητα ότι ο δυτικός τρόπος μηχανιστικής αναπαραγωγής πολιτισμού και η ηλεκτρονική παγκοσμιοποίησή του, έχουν φέρει το σημερινό άνθρωπο σε ένα σημείο οριακό. Η κρισιμότητα οφείλεται στο ότι επιβάλλεται βίαια και γραμμικά μια πολύ δύσκολα αναστρέψιμη κατεύθυνση. H βιαιότητα των μέσων, η εξάπλωση του δυτικού τρόπου και η κυριαρχική ισχύς των εξουσιαστικών μειοψηφιών κάνουν ανέφικτες, αν όχι αδύνατες, τις όποιες προσπάθειες ανάδρασης και επαναπροσδιορισμού των κατευθύνσεων και των ταχυτήτων.
…………………………………………………………
Η συναθροιστική αντίληψη προκύπτει από τη γεμάτη άγνοια, φόβο και επιθυμία ορμή, μιας διάνοιας οργανωμένης αποσπασματικά, μεριστικά και υπολογιστικά, χωρίς κριτικές συζεύξεις. Ο στόχος μιας τέτοιας διανοητικής προσπάθειας είναι να ταξινομήσει τις εμπειρίες της και να τις εντάξει σε ένα σύστημα που έχει ως στόχο την προσωπική κυριαρχία και την ειδική, κατά το συμφέρον, ωφέλεια. Αυτή η μονοδιάστατη, γραμμική και εμπρόθετα υπολογιστική ορμή, διαλύει στερητικά τη συνολική συνειδητότητα και κατακερματίζει το όλο, βιάζοντας την φυσική τάξη.
Ο μηχανιστικός πολιτισμός της υλικής και ενεργειακής συσσώρευσης και κατανάλωσης, προϊόν του ωφελιμισμού, έφερε τη γαιόσφαιρα και την ατμόσφαιρα στο χείλος της καταστροφής. Με όμοια άφρονα τρόπο, η ηλεκτρονική παγκοσμιοποίηση της λεγόμενης "πληροφοριακής" εποχής, προϊόν και αυτή του ίδιου ωφελιμισμού και της παρανοϊκής κυριαρχίας, τείνει να καταστρέψει την ανθρώπινη νοόσφαιρα.
Οι κυριαρχικές ομάδες επιβάλλουν ρυθμίσεις συναθροιστικού χαρακτήρα πάνω σε συνολικά σχήματα, για όλες τις κοινωνικές και ατομικές ανάγκες και δραστηριότητες. Αυτή η παγκοσμιοποίηση δεν είναι παρά η επιβολή ενός εξωφυσικού προτύπου, γιατί βασίζεται στην ομοιομορφία, στην κατάργηση της ετερογενούς ποικιλίας, στην εγκαθίδρυση της μονοτροπικής εξάρτησης, στην κατάργηση της διαλεκτικής σκέψης και διάδρασης και στην επιβολή τελεστικής μορφής επικοινωνίας με εντολείς τα κέντρα εξουσίας. Αυτού του τύπου η οργάνωση θα προκαλεί συνεχώς στο μέλλον κρίσεις και αδιέξοδα σε όλον τον πλανήτη, που θα εμφανίζονται στις λειτουργικές συζεύξεις των κοινωνικών στοιχείων και θα προκαλούν ακόμη και ριζικές ή καταστροφικές αλλαγές στη δομή τους. Ο μηχανιστικός "κλωνισμός" θα επηρεάσει όλες τις συζεύξεις, είτε στο κοινωνικό είτε στο ατομικά βιολογικό πεδίο. Τα πάντα, υλικά και πνευματικά έργα, θα είναι προϊόντα κλωνισμού και όχι της δημιουργικότητας.
Κέα, 2002.
Εκδόσεις
1η Έκδοση: 2002, Αρισταίος Κέα.
Περιεχόμενα
1. Το νοούμενο.
1.1 Τι είναι σύνολο και τι συνάθροισμα.
1.2 Το σύστημα και οι τύποι συστημάτων.
1.3 Τα χαρακτηριστικά του συστήματος.
1.4 Απλά, πολύπλοκα και πολύπλεκτα συστήματα.
1.5 Το πρότυπο και το πρωτότυπο.
1.6 Η έννοια της εντροπίας.
1.7 Η δομή του συστήματος.
2. Το δρώμενο.
2.1 Η αλληλεξαρτημένη δράση και η διαλεκτική.
2.2 Η ανάδραση και η επανάδραση.
2.3 Η μάθηση.
2.4 Ο έλεγχος.
2.5 Η δυναμική ισορροπία.
2.6 Η επικοινωνία.
2.7 Η κυβέρνηση.
3. Το φαινόμενο.
3.1 Η ολότητα.
3.2 Τάξη και αταξία.
3.3 Η μηχανοποίηση.
3.4 Η ανάπτυξη.
3.5 Η συμπεριφορά.
3.6 Η αποτελεσματικότητα.
3.7 Η κυριαρχία.
Κριτικές και βιβλιοπαρουσιάσεις
Περιοδικό «Διιπετές»
Τεύχος 45, Ιανουάριος 2002
Βιβλιοπαρουσιάσεις
Ένα εξαιρετικό βιβλίο ζωντανού κοινωνικού και φιλοσοφικού λόγου, γραμμένο σε πολύ καλή γλώσσα επάνω σε ένα όχι και τόσο εύκολο στη διαπραγμάτευσή του αντικείμενο, δηλαδή επάνω στην έννοια του «Συστήματος» υπό την τριπλή διάστασή του ως νοούμενο, δρώμενο και φαινόμενο. Στην πρώτη του διάσταση, ως νοούμενο, το (ολομερές και ακέραιο) «Σύνολο» ορίζεται σε αντιδιαστολή μάλιστα προς το διαιρετό σε μέρη «Συνάθροισμα», περιγράφονται οι τύποι και τα χαρακτηριστικά του, η δομή του και η συμπεριφορά του κάτω από την Εντροπία. Στη δεύτερη διάστάσή του, ως δρώμενο, εξετάζεται η συμπεριφορά του στους τομείς της Μάθησης, του Ελέγχου, της Επικοινωνίας, της Κυβέρνησης, η ανάδραση και η επανάδραση, η αλληλεξαρτημένη δράση και η Διαλεκτική. Στην Τρίτη του διάσταση, τέλος, ως φαινόμενο, εξετάζεται η ιδιαίτερα φανέρωσή του στις έννοιες της Ολότητας, του διπόλου Τάξεως-Αταξίας, της Ανάπτυξης, της Αποτελεσματικότητας, της Κυριαρχίας κ.α. καταθέτοντας έτσι εν τέλει ο συγγραφέας ένα αρκετά πλήρες έργο επάνω σε ένα ανεξάντλητο και δύσκολο θέμα, τόσο των ημετέρων ημερών όσο και της αχανούς αιωνιότητας.
……….
Βλάσης Ρασσιάς
Εφημερίδα «Ελευθεροτυπία»
13 Σεπτεμβρίου 2002,
Βιβλιοθήκη Νο 221
Στον πρόλογο ο συγγραφέας σημειώνει:
«Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η οργάνωση και ο επαναπροσδιορισμός των εννοιών για μια συστηματική θεώρηση των πραγμάτων. Κίνητρο σε αυτήν την προσπάθεια είναι η βεβαιότητα ότι ο δυτικός τρόπος μηχανιστικής αναπαραγωγής πολιτισμού και η ηλεκτρονική παγκοσμιοποίησή τους έχουν φέρει τον σημερινό άνθρωπο σε ένα σημείο οριακό. Η κρισιμότητα οφείλεται στο ότι επιβάλλεται βίαια και γραμμικά μια πολύ δύσκολα αναστρέψιμη κατεύθυνση. Η βιαιότητα των μέσων, η εξάπλωση του δυτικού τρόπου και η κυριαρχική ισχύς των εξουσιαστικών μειοψηφιών κάνουν ανέφικτες, αν όχι αδύνατες, τις όποιες προσπάθειες ανάδρασης και επαναπροσδιορισμού των κατευθύνσεων και των ταχυτήτων». «Σκοτεινό», ηρακλείτειας επινόησης βιβλίο, γραμμένο από έναν πολίτη με δημοκρατική συνείδηση, την οποία προσπαθεί, αποπειράται, να καθάρει από την πρόοδο τη συσσωρευτική του δυτικού ανθρώπου που χώρισε τον κόσμο σε υποκείμενο και αντικείμενο× είναι αργά, πολύ αργά ή νωρίς, πολύ νωρίς να επιστρέψουμε στη χαμένη με τον Κόσμο ενότητα; Μάθαμε, μήπως να ξεμάθουμε;
Νίκος Ντόκας και Βασίλης Καλαμαράς.
Περιοδικό «Ιχώρ»
Τεύχος 25, Σεπτέμβριος 2002
Βιβλιοπαρουσίαση.
Η φιλοσοφική αυτή εργασία οργανώνει και επαναπροσδιορίζει – χωρίς να προτείνει ιδέες ή οριοθετημένες λύσεις- τις έννοιες για μια συστηματική θεώρηση των πραγμάτων, περιλαμβάνοντας τόσο την συναθροιστική όσο και την συνολική άποψη, ασκεί γόνιμη κριτική στην μηχανιστική αναπαραγωγή των πολιτισμικών αγαθών κι αντιτίθεται στην επικράτηση οποιασδήποτε μονόδρομης κλωνοποιημένης γνώσης.
Επιμέλεια Νότα Δημοπούλου
