Ο φόβος της παροδικότητας και της αλλαγής (15/4/2018)

Σ’ αυτόν τον τεράστιο «σμαρτ» κόσμο που κατασκεύασε ο σύγχρονος άνθρωπος, η συνάντηση της ασχήμιας με το γελοίο και το τραγικό είναι γεγονός καθημερινό, ανεξάρτητα τόπου. Ο μετασχηματισμός είναι χαρακτηριστικό της ζωής, αυτός δημιουργεί την αίσθηση του χρόνου, της παροδικότητας, και σαν παρεπόμενο, την αίσθηση ανασφάλειας, την  ανάγκη της μονιμότητας σε μία σταθερή και αμετάβλητη, αν είναι δυνατόν και ευχάριστη, κατάσταση. Η μετάλλαξη αιχμαλωτίζεται σε μία στιγμή της. Η Εικόνα. Το ερώτημα που προκύπτει, ποιος και ποιοι νόμοι κυβερνούν; Μπορεί κάποιος ή κάτι να σταματήσει τη ροή της αλλαγής; ποιος κυβερνάει; ποιος κάνει κουμάντο; ποιος εξουσιάζει τα γεγονότα; Ποιος βασιλεύει;

Οι απαντήσεις, επιστημονικές ή μεταφυσικές, δεν πείθουν γιατί ο χρόνος τρέχει, η ανασφάλεια μεγαλώνει, τα σημεία της χρονικής παρόδου είναι πιεστικά, η λύση επείγει. Τα υποτιθέμενα εργαλεία αντίδρασης είναι και αυτά, αλίμονο, παροδικά.

Για τον πολύ κόσμο η σταθερή εικόνα, ακόμα και πλαστή, είναι η λύση. Η τεχνική δυνατότητα των εφαρμογών της ψηφιακής αντίληψης συνέθεσε έναν νέο κόσμο. Στην ουσία έναν κόσμο πανικού, εικονικό, μια φυλακή που δόμησαν και συντηρούν οι ίδιοι οι κρατούμενοι. Ο κόσμος της παρόρμησης, των ακυβέρνητων αισθήσεων, της πλάνης που παράγει η σταθερή εικόνα.

Ποιοι είναι οι κρατούμενοι; Οι άνθρωποι, οι νοήμονες και οι ανόητοι, οι ευφυείς και οι έξυπνοι, οι ταχείς στην σκέψη και οι καθυστερημένοι, οι εύστροφοι και οι αργόστροφοι, οι διορατικοί και οι πανούργοι, οι δαιμόνιοι και οι τετραπέρατοι. Δεν λείπει κανείς.

Η αλήθεια όμως είναι ότι οι ασύνδετες μεταξύ τους αισθήσεις, πριν γίνουν συνείδηση ολότητας, έχουν το γνώρισμα της εκτός ελέγχου μεγάλης ορμής. Της παρόρμησης και της κυριαρχίας. Η εφικτή δυνατότητα πραγμάτωσης οποιασδήποτε επιθυμίας που κατευνάζει την ανασφάλεια και τον πανικό, είναι παρούσα λόγω της τεχνολογίας. Μια εξουσία αδέσμευτη από κοινούς στόχους θέλησης στα πλαίσια της ανθρώπινης μοίρας. Με αυτά τα δεδομένα η μικρή ή μεγάλη κοινωνία καταλαμβάνεται από τους επιτήδειους και ανενδοίαστους μικρούς ή μεγάλους δυνάστες, τους άρχοντες, τους κατασκευαστές και προπαγανδιστές της εικόνας.

Μόνοι μαχητές ενάντια σε αυτή την κατάσταση, είναι η συνειδητότητα της ολότητας μέσα στο μετασχηματισμό της και η αλήθεια της πραγματικής τέχνης.

Η έμπνευση και η επιδεξιότητα της σκέψης, η λεγόμενη σοφία, δημιουργούν ρήγματα, κενά, στο τείχος του δεσμωτηρίου της πλαστότητας και της εκμετάλλευσης. Ίσως μία στιγμή ελπίδας για τους δεσμώτες της πλανεμένης ζωής. Κενό διαφυγής και αναζήτησης για τους αιχμαλώτους των αισθήσεων.

Κενό που γεμίζει αστραπιαία και χωρίς διακοπή από τη μάζα της ύλης που εκτοξεύουν άπειροι ηλίθιοι. Απτά ή όχι είδωλα, εικασίες, δηλώσεις, εικόνες. Κυρίως εικόνες αφού ο άνθρωπος είναι φαινόμενο του φωτός και της όρασης και υπάρχει τόσο φυσικά όσο και φανταστικά εξαιτίας του. Η ταυτότητα είναι συνταυτισμένη με την εικόνα. Δομημένη από τα ίχνη της εμπειρίας που επιπλέουν ασύνδετα στους ωκεανούς της μνήμης.

Η πλάνη και ο φόβος για τους κινδύνους που έχει η ελευθερία κινούν ένα αμέτρητο πλήθος από αυτούς τους ίδιους τους δεσμώτες να εκτοξεύουν κάθε τι άχρηστο και ανόητο που διαθέτουν προκειμένου να αποκατασταθούν τα ρήγματα, κυρίως να μη διαφύγει κανείς. Τα πιο αποτελεσματικά υλικά είναι οι εικόνες. Εικόνες φόβου ή εκπλήρωσης των επιθυμιών. Εικόνες ιδανικών τόπων και αποκτημάτων ευτυχίας ή ηδονής. Εικόνες με τις οποίες δομείται η πλάνη των αιχμαλώτων που πείθονται ότι έτσι τα βάσανα και οι προκαταλήψεις καταπαύουν.

Η προσπάθεια αποκατάστασης των ρηγμάτων πρέπει να είναι συνεχής. Οι εικόνες πρέπει να είναι σε διαδοχή η μία με την άλλη. Δεν πρέπει να υπάρχει θέση ή χώρος να δημιουργηθούν νοήματα και σκέψεις. Εξάλλου αυτό θα έκανε απαραίτητη για ένα υποκείμενο τη συγκρότηση συνείδησης ολότητας. Πράγμα ανεπιθύμητο και επικίνδυνο για τους άρχοντες. Η αποσπασματική αντίληψη και ο φόβος του αγνώστου είναι το κύριο στήριγμά τους.

Αρωγούς έχουν οι άρχοντες σε αυτήν την προσπάθειά τους τις επιστήμες και τους υπηρέτες τους. Μελανό σημείο της σχέσης επιστήμης και εξουσίας είναι η απαίτηση των επιστημών να μοιραστούν την εξουσία με τους άρχοντες, παρόλον ότι, όπως και αυτοί, κατακερματίζουν τη φύση των πραγμάτων. Οι επιστήμες απ’ τη φύση τους, την οποία επιμελώς αποκρύπτουν, είναι ανίκανες, λόγω της ειδικότητας που υποστηρίζουν, να συλλάβουν την ολότητα. Έτσι, η απαίτησή τους να εξουσιάσουν τον κόσμο μόνες τους δεν εκπληρώνεται. Μένουν υπηρέτες της εξουσίας αλλά σύμμαχοί της. Αυτό το σχήμα σύγκρουσης είναι αιώνιο. Στη μία όχθη οι άρχοντες με την ισχύ και τις επιστήμες τους και απ’ την άλλη η συνείδηση της ολότητας και οι τέχνες, οι καλές. Πολλοί καλλιτέχνες θητεύουν στο αντίθετο στρατόπεδο. Αυτό συμβαίνει γιατί η εξουσία, πολιτική ή επιστημονική, δεν μπορεί να δημιουργήσει αισθητική τροφή για τους ανθρώπους. Δημιουργία και δράση αποκλειστικά ανθρώπινη. Φυσικό είναι το γεγονός της εξαγοράς. Το αποτέλεσμα είναι πάντα στα όρια του ανυπόφορου ή του γελοίου. Το σύστημα της πλάνης τρέφεται με την ανυπαρξία της σκέψης και την απουσία καλλιέργειας της τέχνης. Έτσι, ενισχύει τους ατάλαντους ή ανώριμους ποιητές και καλλιτέχνες και αυξάνει τον αριθμό των αιχμαλώτων που εκτοξεύουν συνεχώς εικόνες. Το λένε όραμα αλλά και «ίματζ».

Έχουν περάσει σχεδόν πενήντα χρόνια. Τότε, στα ξημερώματα, στο σκοτεινό φως ακόμα, στην τεράστια παραλία, εμφανιζόντουσαν οι τρεις τερατόμορφες γριές απ’ την ξερή κοίτη στο κρυφό ρέμα. Τρεις αποτρόπαιες γριές. Ποιες ήταν; Τα φόβητρα της παροδικότητας; Του γήρατος; Πως τις έλεγαν; Ξένος, ντρεπόμουν να ρωτήσω τους ντόπιους μην ενοχλήσω.

Τσιτσιδώνονταν αστραπιαία αποκαλύπτοντας στο ουράνιο φως του Σειρίου που ανέτελλε, τα αποκρουστικά, άθλια σώματά τους. Σε ελάχιστο χρόνο έμπαιναν και έβγαιναν απ’ το νερό, φόραγαν τα μαύρα ρούχα τους και εξαφανίζονταν στο ρέμα. Ελάχιστα λεπτά διαρκούσε η σκηνή αυτή, τόσα που αμφέβαλα για την πραγματικότητά της. Ντρέπονταν φαίνεται απ’ την ασχήμια τους γι αυτό εμφανίζονταν στα κρυφά αξημέρωτα. Μη γνωρίζοντας τα ονόματά τους, τους είχα δώσει ονόματα δικά μου, δανικά από τις γοργόνες. Δεν είχαν βέβαια χρυσά φτερά και μπρούτζινα χέρια, ούτε χαυλιόδοντες, η εικόνα της ασχήμιας τους όμως ταίριαζε. Η ψηλή και αδύνατη, η Σθενώ, με τη βίαιη ορμή και δύναμη στην κίνηση που έκρυβε σίγουρα ένα ανικανοποίητο και ακόρεστο σεκλετισμένο χαρακτήρα. Δεύτερη, λίγο καμπούρα, η Ευρυάλη, σαν άκαμπτο ρομπότ, υπαγόρευε την περιπλάνηση, τη χωρίς επιτυχία, της φρενιασμένης αποκτήνωσης, τη χωρίς ελπίδα δυστυχία και ανυπόφορη και αβάσταχτη κακία αυτή που προκαλεί η πλάνη και η αθροιστική σώρευση. Τέλος, η Μέδουσα. Τρελή από τις σκέψεις που σαν φίδια ξεπηδούν απ’ το κεφάλι της. Τότε ακόμα, η εικονολατρία δεν είχε νικήσει. Γι αυτό έκρυβαν την ασχήμια τους, ίσως να ντρέπονταν λίγο.

Σήμερα, βρίσκονται παντού, σε κάθε παραλία, δεν τις αναγνωρίζει κανείς. Έχουν κρύψει την ασχήμια τους, δεν ντρέπονται καθόλου. Φτιασιδωμένες ενάντια στο χρόνο διδάσκουν και προπαγανδίζουν την πλάνη.