Ο γρίφος (17/2/2018)

Πολύ σπάνια βλέπω το δάσκαλο στα όνειρά μου. Ο ύπνος μοιάζει πολύ με το θάνατο, λείπει όμως η ορμή της θέλησης που έχει η ζωή. Όλα όσα συμβαίνουν στο όνειρο, γίνονται ερήμην σου. Ίσως γι αυτό είναι ο τόπος που συναντώνται οι ζωντανοί με όσους έχουν χάσει τη ζωή και τις αισθήσεις.

Ήταν όπως τον πρωτογνώρισα, λίγο πιο νέος από μένα. Αυτό ήταν και ένα από τα αγαπημένα του αστεία, η δυσκολία του να μου μιλάει σαν σε μαθητή. Γέλαγε πάντα, λέγοντας ότι, στους μεγαλύτερους πρέπει να μιλά κανείς με σεβασμό, ενώ δεν ταίριαζε στην σχέση μας. Μου ‘δωσε ένα γρίφο, που στα ελληνικά σημαίνει λόγος ασαφής και σκοτεινός, αυτολεξεί, καλάθι ψαρέματος, στα γιαπωνέζικα, κοάν. Μπορεί οι επιθέσεις του τελευταίου καιρού από την καθυστερημένη και σκοτεινή Δύναμη, να τον έφεραν στο όνειρό μου.

Ο γρίφος είναι μία λέξη ή μία φράση σε μία άλογη γλώσσα η οποία δεν έχει λογική εξήγηση απ’ τη διάνοια, αλλά κρατάει την προσοχή του ασκούμενου σταθερή όσο αυτός διαλογίζεται. Μια άσκηση του Ζεν και της Σκεπτικής αγωγής.

Χρησιμοποιείται σαν άσκηση για την υπέρβαση των ορίων της σκέψης, για την ανάπτυξη της διαίσθησης να πετύχει μια στιγμιαία αναλαμπή εγρήγορσης πέραν του δυισμού. Η ανικανότητα της λογικής διάνοιας δηλαδή του «εγώ» σαν υποκείμενο να ερμηνεύσει τον γρίφο ή το κοάν σαν αντικείμενο. Στην πραγματικότητα είναι ακριβώς η ανικανότητα του «εγώ» να λύσει την υπαρξιακή του αντίφαση, η οποία δεν είναι άλλη απ’ την ταυτόχρονη ικανότητά του σαν υποκείμενο και αντικείμενο. Συγχρόνως παρατηρητής και παρατηρούμενος.

Ο γνήσιος δάσκαλος είναι η παρουσία, μια απόδειξη της πραγμάτωσης που επιδιώκει το «εγώ» του μαθητή και αγωνιά διχασμένο. Η λύση του γρίφου – κοάν , φυσικού ή δοτού, είναι στην πραγματικότητα η κριτική εντολή της επιθυμίας και της αναζήτησης του «εγώ» για τη δικιά του λύση – ολοκλήρωση.

Έλεγε ο Δάσκαλος «... χωρίς να χρησιμοποιήσεις το στόμα σου, το μυαλό σου, το σώμα σου. Εκφράσου!»

Με το «εγώ» πολύ κοντά σε μια κατάσταση πριν από την αυτοκτονία, ο πραγματικός μαθητής που ακολουθεί την άσκησή του σταθερά, έχοντας έναν αληθινό Δάσκαλο, έχει μπροστά του Αυτόν σαν ζωντανή επιβεβαίωση μιας πιθανής λύσης του προβλήματός του. Το «εγώ» όμως όσο αυτοπαρατηρείται παράγει ταυτότητα, μια νέου τρόπου διχοτόμηση εμφανίζεται, παρατηρούμενο συγχρόνως υποκείμενο -  αντικείμενο που κάνει αδύνατη την επίλυση των επιφερομένων γεγονότων και προβλημάτων. Το «εγώ» έτσι είναι ανίκανο να λύσει την υπαρξιακή αντίφαση που είναι στην ουσία η επιδίωξη της επιβεβαίωσής του μέσω της διχοτόμησης.

Εντελώς ξαφνικά εμφανίζεται η λύση του γρίφου. Η υπέρβαση συντελείται.

Σ’ αυτή τη χρονική στιγμή της άσκησης έδινε ο Δάσκαλος, όταν ζούσε με σώμα, τελικές εντολές και οδηγίες: εγκατάλειψε τη διαστρεβλωτική ιδέα για τα αντικείμενα, τις ιδέες για το χρόνο, τις ιδέες της φύσης της απογοήτευσής σου, τους τρόπους που οι αισθήσεις λειτουργούν και τέλος τη διακριτική συνειδητότητα που προέρχεται απ’ το ακούειν, το σκέπτεσθαι και το διαλογίζεσθαι.

Είναι πολύ αποκαλυπτικό και ενδιαφέρον το παραμυθάκι που εφηύρε η θρησκεία, το πώς δηλαδή η Ανωτάτη Αρχή έλυσε αυτό το πρόβλημα της μοναξιάς και της αβεβαιότητας του πρωτανθρώπου.  Απλά, με μια χειρουργική επέμβαση δημιούργησε την εαυτότητα που ο Αδάμ βρήκε την επιβεβαίωσή του στο πρόσωπο της Εύας. Δηλαδή, το διαφορετικό σαν θηλυκό, γιατί ένας άλλος άντρας θα έλυνε το πρόβλημα της συντροφιάς αλλά η ομοιότητα δε θα έλυνε το πρόβλημα της επιβεβαίωσης από κάποιο άλλο που θα ήταν όμοιο.

Έτσι το θηλυκό – διάφορο μπορούμε με σιγουριά να λέμε ότι είναι δημιούργημα της πανσοφίας της Ανώτατης Αρχής αναγκαία λύση για το «εγώ» και επιβεβαίωση της ύπαρξής του. Ίσως στις περισσότερες περιπτώσεις της καταστροφής του.

Μια υπόσταση με δύο όψεις, το άλλο που είναι «εγώ» και αυτό που γίνεται το άλλο.

Η άσκηση αυτή απαιτεί την παρουσία ικανού και πραγματωμένου Δασκάλου αλλά και παράφορα αποφασισμένου μαθητή. Αλλιώς παραμονεύει η πλάνη και η παράνοια.

Δυο κόσμοι το «Ζην» και το «Ζεν» τόσο κοντινά μακρινοί.