Ηθικό πλεονέκτημα χωρίς Αρχές (24/2/2018)

Ο όρος «ηθικό πλεονέκτημα» χρησιμοποιήθηκε όταν απ’ τις συνθήκες έγινε φανερό ότι η αριστερά ή κάποιο κομμάτι της, θα συμμετείχε ενεργά στην εξουσία είτε αυτοδύναμα με ειρηνικά μέσα είτε σε συνεργασία με άλλη πολιτική δύναμη.

Η σύγκριση που υπονοείται αφορά στον πολιτικό κόσμο που μέχρι τότε νεμόταν την εξουσία. Δηλαδή, πλεονέκτημα έναντι ποιου; Μια παραδοχή έμμεση και χαρακτηριστική της υποκρισίας της άρχουσας τάξης για τη διαφθορά που υπήρχε στο πολιτικό προσωπικό, τόσο του κρατικού μηχανισμού όσο και των κομμάτων που συμμετείχαν στις κυβερνήσεις. Δηλωνόταν έτσι ολοκάθαρα ότι η ερχόμενη στην εξουσία αριστερά θα είχε πλεονέκτημα ηθικό απέναντι στην προϋπάρχουσα πολιτική τάξη και ότι υπήρχε η ανάγκη να καλυφθεί η έλλειψη ηθικού χαρακτήρα η οποία χαρακτήριζε την πολιτική σαν πραγματικότητα.

Δεν εξετάστηκε ούτε καν αναφέρθηκε η αντίφαση που υπάρχει μεταξύ ηθικής και εξουσίας. Θα μπορούσα με ήσυχη συνείδηση να σημειώσω ότι αυτές οι δύο έννοιες είναι ασύμβατες. Δεν εξετάστηκε επίσης ούτε αναλύθηκε το γεγονός το οποίο εξασφάλισε, αν βεβαίως το πέτυχε, το ηθικό πλεονέκτημα στην αριστερά. Ουδέποτε κέρδισε την εξουσία με εκλογές και σύμφωνα με το ισχύον πολιτικό σύστημα, εκτός απ’ την παρούσα κυβέρνηση.

Βρέθηκε στην πρωτοπορία των πολιτικών αγώνων, πάντα από αυθόρμητη κίνηση του λαού και την καθοδήγηση των κομμουνιστών αλλά και άλλων δημοκρατικών πολιτικών, κυρίως όμως απλών ανθρώπων. Ακόμα και σε ομαλές σχετικά πολιτικές περιόδους η εξουσία δεν μπορεί να απαλλαγεί από το χαρακτήρα που θα  της δώσει η επικρατούσα ηθική της κοινωνίας.

Η ηθική είναι μια μορφή κοινωνικής συνείδησης και πολύ εύκολα χειραγωγείται από την εξουσία. Μπορεί να πάρει και ιδεολογικό, ακόμα και ταξικό χαρακτήρα. Έτσι όσοι κρίνουν τα πράγματα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί και να μην αγνοούν ότι ο κύριος στόχος, η επιδίωξη της εξουσίας, ακόμα και στις δημοκρατίες είναι η χρονική διάρκεια της παραμονής του συγκεκριμένου σχήματος στην κυβέρνηση. Με αυτόν τον τρόπο καμία κυβέρνηση δε θα διστάσει να επηρεάσει την κοινωνική συνείδηση προς όφελός της.

Η εξουσιαστική μορφή της πολιτικής, η διακυβέρνηση δηλαδή, δεν είναι η μοναδική. Δυστυχώς όμως μόνον αυτή γίνεται αντιληπτή όταν ο λαός είναι αποπροσανατολισμένος και εκτός τόπου και χρόνου.

Ο κοσμικός άνθρωπος υπάρχει και ζει ενώ ο ατομικός εξουσιάζει και κυριαρχεί. Υπάρχουν πολλές μορφές πολιτικής εξίσου ισχυρές με την εξουσιαστική αλλά χωρίς βία και καταναγκασμό, παρόλον ότι είναι πλήρης ελλείψεων. Σε ένα λαό, ο οποίος κυβερνιέται για πάρα πολλές δεκαετίες με βίαιο και καταναγκαστικό τρόπο, ο οποίος έχει παγιώσει μία ορισμένου τύπου κοινωνική συνείδηση, είναι λάθος να εγκατασταθεί μία αριστερής κατεύθυνσης διακυβέρνηση. Ακόμη και αν είναι σαν επιλογή που υπαγορεύει ο φόβος μιας οικονομικής κατάρρευσης, όπως συνέβει πρόσφατα στη χώρα μας. Ένας λαός μετά τα όσα τραγικά βίωσε, όπως ο δικός μας, έχει ανάγκη μιας περιόδου ανάρρωσης και επαναπροσδιορισμού, στόχοι που είναι από τη φύση τους εφικτοί από μια πλατιά και υγιή αριστερή πλειοψηφία.

Μια αριστερά όμως που δεν έχει ούτε καν το δυναμικό που απαιτεί μια απλή κυβέρνηση, πόσο μάλλον μια κυβέρνηση που δεν πείθει, δεν καθοδηγεί και δεν θεραπεύει. Μια αριστερά δηλαδή, η οποία ούτε καν η ίδια έχει αντίληψη της χρονικής συγκυρίας. Ένα συνονθύλευμα από καριερίστες οι οποίοι δεν γνωρίζουν τίποτε άλλο από το δεξιό κράτος και οι οποίοι δεν επιθυμούν παρά να το εξωραΐσουν, ερωτευμένοι με την εξουσία και την κυριαρχία, κυρίως όμως συμπλεγματικά αποστασιοποιημένοι από την πραγματική κατάσταση της λαϊκής συνείδησης, την λαϊκή αγραμματοσύνη, που καλλιέργησε η δεξιά από το τέλος του εμφύλιου πολέμου μέχρι σήμερα, και το διανοητικό μεταπρατισμό εκτός του εμπορικού που κυριαρχεί στην πατρίδα μας.

Η αριστερά που προσπαθεί να εκσυγχρονίσει, να διορθώσει τα σφάλματα του παρελθόντος, θα έπρεπε να έχει κατανοήσει ότι δεν μπορεί να κυβερνήσει και να υπάρχει με Αρχές μές στο περιβάλλον που δημιούργησε ο νικητής κεφαλαιο – καταναλωτικός άνθρωπος. Η αριστερά σήμερα δεν θα έπρεπε να επιδιώκει και να διεκδικεί την εξουσία, συμπέρασμα που δεν δικαιώνει για κανένα λόγο το τμήμα της δογματικής σφραγιδοκρατίας και απομόνωσης ούτε το αριστερίστικο κίνημα της επιθετικής μπαχαλοκρατίας.

Καθήκον μιας αριστεράς που αγωνίζεται για έναν καλύτερο κόσμο είναι να ενημερώσει, να διδάξει, να προτείνει. Ο λαός έχει ανάγκη από πρότυπα, προγράμματα, τρόπους οργάνωσης και ζωής, παραδείγματα μέσα στη σύγχυση που επέβαλλε η παγκοσμιοποιημένη βαρβαρότητα.

Παρόλον ότι δεν είναι συνήθειά μου να τσιτάρω υποκύπτω στον πειρασμό, κάνοντας εξαίρεση για ένα εξαιρετικό βιβλίο που εκδόθηκε σε πρώτη έκδοση το 1939 και επανεκδόθηκε από την «έκδοση Σκρίπτα» στην Αθήνα το 1998. Συγγραφέας ο Ισαίας Μπερλίν, τίτλος «Καρλ Μαρξ» : «... ο Μαρξ είχε δώσει μικρή σημασία στον ακριβή ρόλο που η μικροαστική τάξη και το προλεταριάτο επρόκειτο να παίξουν στην κατίσχυση του Λόγου για τη βελτίωση της κοινωνίας. Υπήρχε εξάλλου το υποβαθμισμένο στοιχείο που απαρτιζόταν από περιθωριακές φυσιογνωμίες, μέλη παράξενων επαγγελματικών συντεχνιών, μποέμ, άνεργους στρατιώτες, ηθοποιούς, διανοούμενους, ούτε δούλους ούτε αφέντες. Ανεξάρτητους και συνάμα ακροβατούντες στο όριο της στοιχειώδους διαβίωσης, των οποίων η ύπαρξη σπανίως τραβούσε την προσοχή των ιστορικών κι ακόμα σπανιότερα λαμβανόταν υπόψη ή αναλυόταν...»

Σε άλλο σημείο ο Μπερλίν αναφέρει ότι ο Μαρξ υποστήριζε ότι τα προς εξήγηση φαινόμενα είναι εκείνα της κοινωνικής ζωής, η εξήγηση οφείλει, υπό μία έννοια, να εδράζεται στη φύση του κοινωνικού περιβάλλοντος το οποίο σχηματίζει το πλαίσιο στο οποίο ζουν οι άνθρωποι. Σε κείνο δηλαδή το πλέγμα ιδιωτικών και δημοσίων σχέσεων των οποίων τους όρους καθορίζουν τα άτομα. Αυτών των όρων είναι τα κεντρικά σημεία, οι χώροι συνάντησης των διαφόρων νημάτων που η ολότητά τους ονομάζεται από τον Χέγκελ κοινωνία των πολιτών.

Εξουσία στην ελληνική γλώσσα σημαίνει «εκ της ύλης» . Δηλαδή, ο στόχος της δεν είναι μία κοινωνία φαντασιακή με δικαιοσύνη και άφθονα λουλούδια. Η ύλη είναι αποδεκτή από τον κοινό νου κυρίως με τη μορφή της ιδιοκτησίας. Ακόμη και τα συστήματα που εμφανίζουν ένα μαζικό χαρακτήρα, συναπαρτίζονται από άπειρα και αλληλοσυγκρουόμενα «εγώ» δομημένα με τέτοια χαλαρότητα που μπορούν να πάρουν κάθε μορφή που υπαγορεύουν ή επιθυμούν. Δηλαδή, η πατρίδα μας, τα σπίτια μας, ο πολιτισμός μας, οι περιουσίες μας, η Θράκη μας, τα παιδιά μας κλπ.

Ο Λούις Μάμφορντ στο έργο του «Ο μύθος της μηχανής» σημειώνει: «... Η σφραγίδα της μηχανικής κανονικότητας βρίσκεται στο πρόσωπο όλων των ανθρωπίνων μονάδων. Οι χαρακτηριστικές αρετές της μηχανικής κανονικότητας του οργανωσιακού ανθρώπου αντιστοιχούν όσο το δυνατόν περισσότερο στη μηχανή που υπηρετεί.....». Με άλλα λόγια, οι κοινωνίες με αυξημένη αρνητική εντροπία, δηλαδή υπεροργάνωση,  παρομοιάζονται με μηχανές και οι άνθρωποι με εξαρτήματα αυτών των μηχανών όπου είναι λογικό η λειτουργία των εξαρτημάτων να εξυπηρετεί τη μηχανή για την οποία υπάρχουν και λειτουργούν.

Καμία εξουσία σήμερα δεν μπορεί να γυρίσει την πλάτη στους ποσοτικούς στόχους που κάνει δυνατούς η σημερινή τεχνολογία, η κεφαλαιοποίηση και η εμπορευματοποίηση των πάντων.

Όταν κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας αναθέτοντας σε κάποιους να παίρνουν αποφάσεις για εμάς και τα παιδιά μας, στην πράξη εξασφαλίζουμε τη δουλεία μας. Καμία εξουσία, ό,τι και να εξαγγέλλει δεν μπορεί σήμερα να αγνοήσει την ταχύτητα, την μαζική παραγωγή, την στιγμιαία ή ακαριαία επικοινωνία και τους εξ αποστάσεως ελέγχους. Συνθήκες και καταστάσεις που μηδενίζουν τον άνθρωπο όπως τον ξέρουμε και τον μετατρέπουν μαθηματικά σε αιμοβόρο ζώο.

Καλά θα κάνουν οι παλιοί ή καλύτερα οι πρώην σύντροφοι να ανοίγουν που και που κανένα απ’ τα ξεχασμένα βιβλία. Εκατόν πενήντα χρόνια πριν σημείωνε ο σύντροφος Φ. Ένγκελς ότι: «...Η δημιουργία της παγκόσμιας αγοράς έκανε τον αγώνα του ανταγωνισμού των κεφαλαιοκρατών παγκόσμιο και του έδωσε μια ανήκουστη ένταση ... Ο δαρβινικός αγώνας για την ύπαρξη μεταφέρθηκε με πολλαπλασιασμένη μανία από τη φύση στην κοινωνία. Οι φυσικές συνθήκες ύπαρξης των ζώων εμφανίζονται σαν αποκορύφωμα της ανθρώπινης εξέλιξης...» (Φ. Ένγκελς «Ο ρόλος της εργασίας στην εξανθρώπιση του πιθήκου»).

Σε μια ανθρώπινη εξέλιξη στην οποία ο άνθρωπος υπηρετεί ένα σύστημα, το οποίο προκειμένου να μην χάσει τον οργανωτικό του χαρακτήρα («εγώ» - εκμετάλλευση – κέρδος – κεφαλαιοποίηση) αλλάζει τη δομή του, αλλάζουν και οι σχέσεις των στοιχείων μεταξύ τους. Οι κοινωνίες, οι άνθρωποι δηλαδή, γίνονται ζώα με τη μορφή και συμπεριφορά του προγονικού κοινού προτύπου, πράγμα που ισχύει για όλες τις φυλές, τους βαθμούς του τεχνικού πολιτισμού και της εξέλιξης ο οποίος δεν είναι άλλος από τον πίθηκο.