Η Σκύλα και η Χάρυβδις (20/4/2020)

Ενώ οι πολλοί στέκονται στους κινδύνους και στο φόβο που εγγυμονεί η σημερινή πανδημία, οι περισσότεροι συζητούν τις επερχόμενες επιπτώσεις στην μελλοντική οικονομία. Ελάχιστοι τολμούν να βάλουν το ζήτημα στις πραγματικές διαστάσεις του. Μεγάλες εφημερίδες της Ευρώπης και διανοητές άξιοι επισημαίνουν το χαρακτήρα της ζωής που θα προκύψει μετά απ’ αυτή την κρίση.

Το σύστημα το οποίο επικράτησε μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης πολλοί το αποκάλεσαν Παγκοσμιοποίηση ενώ στην πραγματικότητα εννοούν τον ολοκληρωτισμό του καταναλωτισμού και την μοναδικότητα της καπιταλιστικής διακυβέρνησης, σαν μοναδική δυνατότητα ζωής, τόσο στον πολιτικό και πολιτισμικό τομέα, αλλά και τον οικονομικό. Να μην παραξενεύει η προσθήκη του πολιτισμικού παράγοντα γιατί στο βάθος είναι πολιτική κρίση του πολιτισμού περιλαμβανόμενης και της τεχνολογίας.

Οι παράγοντες που ορίζουν την τύχη του πλανήτη είναι μεν εικονικά εμφανιζόμενοι με γνωρίσματα Εθνών και Κρατών αλλά στην πραγματικότητα είναι οικονομικές συσπειρώσεις που αποπειρώνται την κυριαρχία σ’ όλο τον πλανήτη. Δεν είναι πλέον δύο αυτοκρατορίες που συγκρούονται αλλά πολλές που προσπαθούν το ξαναμοίρασμα του κόσμου.

Το σημείωμα αυτό προσπαθεί να κρατηθεί μακρυά απ’ την σεναριακή εξήγηση της κρίσης αλλά δεν αδιαφορεί γι αυτήν. Από την άλλη, δεν αποπειράται κατά το παρόν να εξηγήσει την πραγματική όψη της κρίσης.

Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι επικράτησε με μικροδιαφορές ο λεγόμενος Δυτικός πολιτισμός και οι ανήθικες, βεβαίως, ιδιαιτερότητές του, στον τομέα του πλούτου και του μοιράσματός του. Οι απαραίτητες και αναγκαίες διορθώσεις του δεν μπορούν να επιβληθούν γιατί το σύστημα αυτό στηρίζεται πραγματικά στις ανθρώπινες αδυναμίες και ικανότητες του εγκεφάλου του ανθρώπου στην κατάσταση που βρίσκεται σήμερα. Αυτή η κατάσταση στηρίζεται στην ψευδαίσθηση των πολλαπλών αλλά ψευδών επιλογών. Στην πραγματικότητα το θολό παγκόσμιο κράτος βρίσκεται σε αμφιβολία πλεύσης και πορείας της ανθρωπότητας γιατί πρέπει να επιλέξει μεταξύ της σωτηρίας του σαν σύστημα ή της ζωής και της ποιότητάς της για τους άπειρους πολίτες ή υπηκόους καταναλωτές.

Χρειάζεται οπωσδήποτε αλλαγή συστήματος ή αλλαγή πλεύσης η οποία δεν φαίνεται να πρόκειται να επιχειρηθεί από πουθενά.

Για να ενισχύσω την άποψη ότι τα όσα συμβαίνουν, συμβαίνουν για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπινου γένους και ότι χρειάζεται αλλαγή αναφέρω τα εξής:

1.      Το αδιαμφισβήτητο γεγονός της καθέτου πτώσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Άρα μπορεί να υπάρξει καθαρότερη ατμόσφαιρα.

2.      Η πανδημία έπληξε καίρια την πολυκοσμία των κέντρων προορισμού του τουρισμού και της εμπορευματικής δραστηριότητας, τις περιοχές γύρω από τους κόμβους των τουριστικών μετακινήσεων, κυρίως τον τομέα που για πολλές χώρες είναι το κύριο εισόδημα, δηλαδή ο τουρισμός.

3.      Οι περιοχές που βρίσκονται μακρυά του πλούτου και του τουριστικού ενδιαφέροντος δεν επλήγησαν το ίδιο ή τουλάχιστον ελάχιστα, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι τα μέρη όπου το καταναλωτικό πρότυπο έχει επικρατήσει είναι ευάλωτα.

4.      Και τέλος, διαπιστώνεται ότι ο πλανήτης φαίνεται να κυβερνιέται σαν ένα παγκόσμιο κράτος, πράγμα ψευδές και ανύπαρκτο οργανωτικά. Αντίθετα, κυβερνιέται σαν ξεχωριστά κράτη από εξουσίες εκλεγμένες τοπικά που όμως έχουν εκλεγεί  ανταγωνιστικά. Αυτές οι εκλεγμένες εξουσίες έχουν κοινά συμφέροντα, αλλά δεν έχουν οργανωμένο κοινό αντίπολο. Δηλαδή, επιμέρους συμβαδίζοντες ολοκληρωτισμοί που ανταγωνίζονται εμπρός σε έναν κοινό στόχο, αυτόν της επικράτησης.

Οι επιπτώσεις της κρίσης αυτής δεν αφορούν μόνο στην υγεία αλλά στον πολιτισμό ολόκληρο όπως αυτός είναι σήμερα γνωστός. Το πραγματικό δίλημμα που εμφανίζεται στους σημερινούς κυβερνήτες είναι το τι θα προσπαθήσουν να σώσουν. Το καπιταλιστικό σύστημα ή τον άνθρωπο; Όπως υπάρχει όριο φτώχειας πρέπει να οριστεί και όριο προσωπικού και εταιρικού πλούτου. Η εργασία να αμείβεται δικαιότερα και η φτώχεια και η αμορφωσιά να περιορίζεται συνεχώς. Τι ζητάει σήμερα ο άνθρωπος; Μια ριζική ανατροπή. Ποιος όμως θα την σχεδιάσει και θα την επιβάλλει; Μια εξέγερση; Νέοι πόλεμοι; Νέο αίμα;